Ticaret Bakanlığı, Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik’te değişikliğe gitti. Ticaret Bakanlığı’nın Yönetmelik değişikliği Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna göre, elektronik kimlik bilgisi bulunan kullanılmış malların ticaretini yapan gerçek veya tüzel kişiler ile bu Yönetmelikte sayılan işyerleri, Genel Müdürlükçe belirlenen bilgi ve belgeleri Bakanlık tarafından oluşturulan sisteme kaydetmek zorunda olacak.
Yönetmeliğin 10’uncu maddesinin başlığı “Yenileme yetki belgesinin askıya alınması ve iptali” şeklinde değiştirdi ve madde yeniden düzenlendi.
Düzenlenen madde ile Yönetmeliğe aykırı uygulamaların tespiti ve bununla ilgili olarak Genel Müdürlüğün yazılı uyarısına rağmen aykırılığa devam edilmesi veya verilen süre içinde aykırılığın düzeltilmemesi halinde yenileme yetki belgesi, ihlalin niteliğine göre altı aya kadar askıya alınacak. Genel Müdürlük gerekli görülen hallerde aykırılığın düzeltilmesi için ek süre verebilecek.
Yenileme yetki belgesi askıya alınan yenileme merkezinin aykırılığı gidermesi halinde belge Genel Müdürlükçe geçerli hale getirilecek. Aykırılığın giderilmemesi halinde ise yenileme yetki belgesi iptal edilecek.
Yenileme yetki belgesi verilmesinde aranan şartların kaybedildiğinin tespiti halinde düzeltilebilir nitelikteki eksikliklerin giderilmesi için Genel Müdürlükçe süre verilecek. Verilen sürede eksikliklerin giderilmemesi, belge verilmesinde aranan şartlarda düzeltilmesi mümkün olmayan bir eksikliğin tespit edilmesi veya yenileme merkezinin başvurusu üzerine yenileme yetki belgesi iptal edilecek.
Geçerlilik süresi sona ermesine rağmen yenileme yetki belgesini yenilemeyen, yenileme yetki belgesi iptal edilen veya askıda bulunan yenileme merkezi bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerine devam edemeyecek.
Söz konusu madde kapsamında belgesi iptal edilen yenileme merkezine iptal tarihinden itibaren bir yıl süreyle yenileme yetki belgesi verilmeyecek.
Aynı Yönetmeliğin 12’nci maddesinin on ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirildi:
“(12) Yenileme merkezi, bu Yönetmelik kapsamına giren yenileme faaliyetlerini Bakanlıkça veya Türk Standardları Enstitüsü tarafından şubeler için belirlenen düzenleme veya standartlarda yer alan özelliklere uygun olarak alınmış hizmet yeterlilik belgesine sahip; kendisine bağlı şube, yenileme yetkisi vereceği yetkili alıcı ve yetkili satıcı aracılığıyla gerçekleştirebilir. Buna göre;
a) Yenileme merkezinin; yenileme faaliyeti gerçekleştirecek şube için tescil tarihinden, yenileme yetkisi verilen yetkili alıcı ve yetkili satıcı için ise yetkilendirme tarihinden itibaren on iş günü içinde Genel Müdürlüğe bildirimde bulunması zorunludur.
b) Yenileme merkezi; yenileme faaliyeti gerçekleştiren şubenin, yenileme yetkisi verilen yetkili alıcının ve yetkili satıcının bu Yönetmelik kapsamında gerçekleştirdiği yenileme faaliyetlerini izlemek, kontrol etmek, görülen eksiklikleri gidermek ve faaliyetlerin bu Yönetmelik hükümlerine göre yürütülmesini sağlamakla yükümlüdür.
c) Şube, yetkili alıcı ve yetkili satıcı tarafından gerçekleştirilen yenileme faaliyeti, yenileme merkezi tarafından yapılmış sayılır.
ç) Yenileme merkezi; yenileme faaliyeti gerçekleştiren şubenin, yetkili alıcının ve yetkili satıcının bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerinden müteselsilen sorumludur.
d) Yenileme merkezi, bu Yönetmelik kapsamına giren faaliyetlerin yürütülmesinde kullandığı yazılımların yenileme faaliyeti gerçekleştiren şube, yetkili alıcı ve yetkili satıcı tarafından kullanılmasını sağlar.
e) Yenileme merkezinin internet sitesinde, yenileme faaliyeti gerçekleştiren şubeler ile yetkili alıcıların ve yetkili satıcıların ünvanının, adresinin ve güncel iletişim bilgilerinin yer alması zorunludur.
f) Yenileme faaliyeti gerçekleştiren şube, yetkili alıcı ve yetkili satıcı yenileme yetkisini devredemez.”
Ticaret Bakanlığı’ndan konu ile ilgili yapılan açıklamada şu bilgiler verildi:
“Bilindiği üzere, ikinci el piyasasında sıklıkla alışverişe konu olan cep telefonu ve tabletlerin belirli standartlar çerçevesinde yenilenerek sertifikalı ve garantili bir şekilde tekrar satışa sunulmasına yönelik uygulama usul ve esaslarını düzenlemek amacıyla Ticaret Bakanlığımızca hazırlanan “Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik” 31221 sayılı ve 22.8.2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yapılan yasal düzenlemeyle, özellikle ikinci el cep telefonu piyasasında kayıt dışılığın ve güvensizliğin ortadan kaldırılması, kullanım ömrü henüz dolmayan teknolojik ürünlerin tekrar ekonomiye kazandırılması, israfın ve çevreye verilen zararların önlenmesi, ithalatın azaltılması ve tüketicilerin bütçelerine daha uygun bedelle, güvenli bir şekilde ikinci el ürün almalarının sağlanması amaçlanmıştır.
2021 yılında yapılan ek düzenlemeler neticesinde, yenilenerek satışa sunulabilecek kullanılmış malların listesi, cep telefonu ve tabletlerin yanı sıra akıllı saatler, bilgisayarlar, oyun konsolları ve modemleri de ihtiva edecek şekilde genişletilmiştir.
Gelişen piyasa şartları, teknolojik gelişmeler, artan çevre hassasiyeti, yenilenmiş ürün sektörünün büyüme potansiyeli ve vatandaşların yenilenmiş ürün tecrübelerinden elde edilen geri dönüşler bu alanda birtakım güncellemeler yapılması gerekliliğini doğurmuştur.
Bu çerçevede, Ticaret Bakanlığımızca 21.08.2024 tarihli ve 32639 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile;
• Yenilenmiş ürünlerin belirlenen standartlara uygun olarak yaygınlaşması hedeflenmektedir.
Yapılan yeni düzenleme ile yenileme merkezlerine şubelerinin yanı sıra yenileme yetkisi verecekleri ticari işletmeler aracılığıyla da yenileme yapma imkânı tanınmakta, böylece yenileme hizmeti sunacak TSE hizmet yeterlilik belgesi sahibi hizmet noktası ağının genişletilmesi amaçlanmaktadır.
• Yenileme yetkisi suistimallerine karşı koruyucu tedbirler getirilmektedir.
Söz konusu yeni düzenleme uyarınca yenileme yetkisi verilen ticari işletmenin bu yetkiyi başka işletmelere devretmesi kesin olarak yasaklanarak, yenileme hizmetinin yalnızca yetkin işletmelerce sunulması sağlanmaktadır.
• Hukuki aykırılıklar için adil, ölçülü, gerekli ve orantılı yaptırımlar öngörülmektedir.
Daha önceki düzenlemede aykırılık halinde yalnızca yenileme merkezinin yetki belgesinin iptaline yönelik bir yaptırıma yer verilmişken, yeni düzenleme uyarınca belge iptalinin yanı sıra ihlalin niteliğine göre belgenin 6 aya kadar askıya alınması yaptırımı getirilerek, mevcut yaptırımlar ihlale uygun olarak kademeli hale getirilmekte, böylelikle hem sektörün, hem de tüketicilerin menfaatine hizmet edecek bir ticari atmosferin oluşmasına katkı sağlanması hedeflenmektedir.
• Kullanılmış ürünlerin kayıt altına alınmasına yönelik öncül adımların atılması amaçlanmaktadır.
Sektöre yönelik bütüncül bir yaklaşım sergilemek adına, elektronik kimlik bilgisi bulunan kullanılmış ürünlerin Bakanlığımız tarafından oluşturulacak bilgi sistemine kaydedilmesi zorunlu hale getirilmektedir. Söz konusu uygulamanın detaylarına ilişkin esaslar ise Ticaret Bakanlığı tarafından ayrıca ilan edilecek, yeni düzenlemede belirtilen üç aylık geçiş süreci sonrasında hayata geçirilecektir.
• Sektörün büyümesi teşvik edilirken, tüketicilerin korunması için alınan tedbirlerin etkinliği korunmaktadır.
Yapılan yönetmelik değişikliği uyarınca yenileme yetkisi verilen şubeler ve ticari işletmeler ile yenileme merkezi arasında müteselsil sorumluluk ilişkisi tesis edilerek, tüketicilerin haklarını ararken, muhataplarına ulaşmaları da garanti altına alınmaktadır.”