Rutubet pek çok evde yaşanabilen bir sorun. Hem görüntüsüyle hem de kokusuyla rahatsız edici olabilen rutubet, önlem alınmadığı takdirde küfe çevirebiliyor. Küf de solunum yolu hastalıklarından alerjiye ve astıma birçok sağlık sorununu beraberinde getiriyor. Dolayısıyla rutubetle mücadelede işi en baştan sıkı tutmak gerekiyor. Peki rutubet nasıl önlenir?
HAVALANDIRMA, HAVALANDIRMA, HAVALANDIRMA
Öncelikle rutubetin oluşumunda bir bakalım… Rutubeti kısaca sıcak ve nemli havanın pencereler ya da duvarlar gibi soğuk yüzeylerle teması sonucu oluşan minik su damlacıkları olarak tanımlamak mümkün. Mutfakta yemek pişirdiğimizde, çamaşırları içeride kuruttuğumuzda, uzun süre sıcak suyla duş aldığımızda hatta uykuda nefes alıp verirken bile (iki yetişkin solunum yoluyla bir gecede yarım litre su üretebiliyor) rutubet oluşumuna katkıda bulunuyoruz.
Kapalı yerlerde rutubetle başa çıkmanın bir numaralı kuralı ise havalandırma. Pencereyi ya da menfezleri açarak hava akışını artırmak, yemek yaparken davlumbazı uyku sırasında nem alma cihazını çalıştırmak, havadaki su buharının azalmasını sağlıyor.
Öte yandan çamaşırlarınızı içeride kurutmanız gereken hallerde, kurutma telini banyoya yerleştirmeniz tavsiye ediliyor. Banyo kapısını kapatıp camı açmak, nemin evin diğer odalarına yayılmasını önlüyor. Bazı nem alıcı cihazlarda bulunan çamaşır kurutma modu da çok işe yarıyor. Zira bu sayede hem nem azalıyor hem de içerisi soğumamış oluyor. Nem alma cihazı alacaksanız elektrik tüketimini de göz önünde bulundurup kompresörlü model tercih etmeniz yararlı olacaktır.
EN UFAK BİR KÜFLENMEYE İZİN VERMEYİN
İngiltere’de 2 yaşında bir çocuğun evdeki küf nedeniyle hayatını kaybetmesi, 2020 yılında tüm dünyada haber olmuştu. Bu durum rutubetin yaratabileceği olumsuzlukların boyutunu net bir biçimde ortaya koyuyor. Bu nedenle rutubeti ve küflenmeyi görür görmez ortadan kaldırmak çok önemli. Bunun için özel ürünler kullanabileceğiniz gibi beyaz sirke ve karbonat karışımından elde edeceğiniz doğal bir macundan da faydalanabilirsiniz.
Eğer küvetinizin, duş teknenizin ya da lavabonuzun çevresini kaplayan silikonun içine işlemiş küfler varsa çamaşır suyu çözümünü deneyebilirsiniz. Bunun için kâğıt havludan koparacağınız parçaları yuvarlayıp sosis şekline getirin ve çamaşır suyuna batırın (Elinize lastik eldiven giymeyi ihmal etmeyin.) Ardan bu havluları küflü silikonun üzerine bastırıp bir gece bekletin.
Öte yandan etanol bazlı renksiz ağız gargaraları da küf temizliğinde etkili olabiliyor. (Sonuçta bu gargaralar ağızdaki bakterileri öldürecek şekilde üretiliyor.) Bunun için 1 ölçek ağız gargarasına 3 ölçek su ekleyin. Çalkalayıp bir spreyli şişeye koyun ve küflenen bölgeye püskürtün.
Duvarlar ve tavanlar söz konusu olduğunda ise İngiltere’de bir televizyon kanalında yayınlanan “Queen of Clean” (Temizliğin Kraliçesi) programıyla tanınan Lynsey Crombie şu tavsiyede bulundu: “Uzun saplı ucu düz bir duvar paspasıyla duvarı ıslatın. Ardından karbonatlı suyla kuvvetle silin. Küf sporlarının ölmesi için en az 15 dakika bu şekilde bekletin. Ardından soğuk suyla durulayın. Sonrasında duvarlarınızı mutlaka temiz bir havluyla kurulayın.”
Özellikle sabah saatlerinde nemlenen pencereler için ise en etkili çözüm, vakumlu pencere temizleme cihazları.
KIYILAR KÖŞELER EN RİSKLİ BÖLGELER
Rutubetin en sevdiği yerler erişilmesi zor olan köşelerdir. Buralarda hava sirkülasyonu olmadığından nem kısa süre içinde birikir. Nemin özellikle odaların köşelerinde ve pencerelerin kenarlarında biriktiğini siz de görebilirsiniz. “Mrs. Hinch” olarak tanınan sosyal medya fenomeni Sophie Hinchliffe, temizlik tavsiyelerini topladığı kitabında bu tür erişilmesi zor yerler için elektrikli döner fırçaları tavsiye ediyor. Bu fırçalardan bulamazsanız elektrikli bir diş fırçasıyla ya da diş aralarını temizlemek için kullanılan fırçalarla da aynı işi yapabilirsiniz.
Çift camda aradaki hava boşluğu bir termal bariyer vazifesi gördüğünden, su yoğunlaşması sık görülen bir durum değil. Ancak tek camda nemlenme çok sık yaşanıyor. Bu nemin ahşap çerçevelerin üzerine akması halinde çürüme gerçekleşiyor ve zamanla çerçeve kullanılmaz hale geliyor. Zaman zaman PVC çerçevelerde bile bu hasar yaşanabiliyor. Küf çerçevenin çevresindeki contaya yerleşiyor ve yıpranmaya yol açıyor. Bu da pencerenin izolasyon etkisinin azalmasıyla sonuçlanıyor. Dolayısıyla camlarda biriken su damlaları ihmal edilmemeli.
İnşaat mühendisi Andrew Macpherson, pencerelerle ilgili şu uyarıları sıraladı: “Modern tasarımlarda evdeki nemi ve sıcaklığı dikkatle kontrol etmek için üçlü cam, mekanik havalandırma ve kalın izolasyon malzemeleri kullanılıyor. Elbette dışarıda hava sıcakken evi havalandırmak için camı açmak sorun değil. Ancak kışın kimse bunu yapmak istemez. Bu bağlamda kaliteli bir ürün, evinizi soğutmadan havalandırmanıza yardımcı olabilir.”
“YUVARLANAN TAŞ YOSUN TUTMAZ” DEMİŞLER
Evde herhangi bir eşyanın uzun süre yerinden kıpırdamaması sorunlara zemin oluşturabilir. Bu nedenle kanepe, dolap, gardırop gibi büyük eşyalarınızı soğuk duvarların önüne koymayın ve hava sirkülasyonunu sağlamak için arada 5 santimetrelik bir boşluk bırakın. Gardırobunuzu her yıl sonbaharda mutlaka temizleyin, dezenfektan ve suyla hijyenik kalmasını sağlayın. Perdelerinizi düzenli olarak elektrik süpürgesiyle süpürün ya da kuru temizlemeye verin; yastıklarınızı ve minderlerinizi yıkayın.
Isıtma uzmanları, evin çok fazla ya da çok az ısıtılmasının nemi artırdığını, bunun yerine sürekli orta sıcaklığın tercih edilmesini öneriyor. Banyo, mutfak, kış bahçesi gibi alanların kapılarını kapalı tutmak nemli havanın evin içine sızmasını önlüyor. Hatta yemek yaparken tencerenin üzerine bir kapak kapatmak bile evin içindeki buharı azaltmaya yardımcı oluyor.
Doğal temizlik ürünleri imal eden bir markanın kurucusu olan Purdy Rubin, “Eğer dolaplarınızdan birinde küf kokusu varsa, reçel kavanozu gibi geniş ağızlı bir kavanoza karbonat doldurup bir köşeye yerleştirin. Karbonat kokuyu ve nemi içine çeker. Kavanozu haftada bir karıştırırsanız en az 1 ay etkisini sürdürecektir” dedi.
SPORLARI ÇOĞALMADAN DURDURUN
Rutubeti önlemek tedavi etmekten daha kolay ve etkili. Eğer rutubet evinizde ciddi bir sorunsa, duvarlarda daha iyi koruma sağlamak için nem tutmayan boyaları tercih edebilirsiniz. Öte yandan eve bir davlumbaz almak hatta çatıyı, duvarları ve yerleri izolasyon malzemesiyle kaplamak da etkili çözümler.
Özellikle denize yakın yerlerde bulunan tek katlı evlerde, giriş ve bahçe katlarında ya da kot altı dairelerde rutubet daha yaygındır zira bu evler alçakta oldukları için hava sirkülasyonu çok daha sınırlı. Böyle durumlarda rutubetle başa çıkabilmek için bir uzmandan destek almak en doğrusu.
The Telegraph’ın “How to keep damp out of your home (without turning the heating on)” başlıklı haberinden derlenmiştir.
